Uczciliśmy pamięć bohaterskich żołnierzy walczących w Bitwie pod Barakiem

Patronat honorowy nad obchodami objął Biskup Polowy Wojska Polskiego ks. bp Wiesław Lechowicz oraz Komendant Główny Straży Granicznej gen. dyw. SG Robert Bagan.

Inauguracja tegorocznych uroczystości patriotycznych w Szydłowcu odbyła się 7 września 2025 roku na Rynku Wielkim - widowiskowym pokazem Musztry Paradnej w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej z Nowego Sącza. Następnie zgromadzeni wraz z pocztami sztandarowymi przeszli do kościoła pw. Św. Zygmunta, gdzie została odprawiona msza święta w intencji żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza i Wojska Polskiego, poległych za Ojczyznę. Mszy św. koncelebrowanej przewodniczył ks. proboszcz szydłowieckiej parafii Św. Zygmunta dziekan Tadeusz Mazur, a okolicznościowe kazanie patriotyczne - w imieniu Biskupa Polowego Wojska Polskiego ks. bp Wiesława Lechowicza - wygłosił ks. ppłk SG Ryszard Preuss.

Po liturgii, w asyście Kompanii Reprezentacyjnej Straży Granicznej, wszyscy uczestnicy biorący udział w obchodach przemaszerowali ulicami Szydłowca na cmentarz parafialny, gdzie przed pomnikiem „Żołnierzom Poległym w obronie Ojczyzny 1939 – 1944” i kwaterach wojennych odbył się uroczysty program poetycko – muzyczny w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza z Szydłowca, a zaraz po nim odczytano Apel Pamięci.

Komendą „Stańcie do Apelu!” zostali przywołani żołnierze oraz mieszkańcy ziemi szydłowieckiej, którzy stoczyli śmiertelną walkę o wolność Polski. Apel Pamięci zakończył się salwą honorową Kompanii Reprezentacyjnej Straży Granicznej. W imieniu funkcjonariuszy i pracowników Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej Zastępca Komendanta NwOSG płk SG Jarosław Siergiej wraz z delegacją złożył kwiaty pod pomnikiem i zapalił znicze na mogiłach poległych bohaterów, oddając cześć poległym we wrześniu 1939 roku.

Następnego dnia (8 września 2025 roku) mieszkańcy Szydłowca i okolic oraz zaproszeni goście zgromadzili się pod pomnikiem „Żołnierzom Września 1939”, znajdującym się w Baraku koło Szydłowca, by tam kontynuować drugą część obchodów ku pamięci poległych żołnierzy. W tym dniu uroczystości uczestniczył Komendant Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej gen. bryg. SG Dariusz Lutyński. Tu, w asyście posterunku honorowego Straży Granicznej, licznie przybyłe delegacje złożyły biało-czerwone wiązanki kwiatów pod monumentem upamiętniającym jedną z zaciętych bitew wojny obronnej Polski 1939 r., stoczoną 8 września pod Barakiem.

Podczas ceremonii Komendant NwOSG w swoim okolicznościowym wystąpieniu podkreślił, że „Straż Graniczna, choć w dzisiejszych czasach działa w innych realiach – ale co trzeba podkreślić realiach też niełatwych, jest spadkobiercą tradycji Korpusu Ochrony Pogranicza. Naszym zadaniem wciąż pozostaje ochrona granic – tych samych, których żołnierze KOP bronili z taką ofiarnością. Niezłomna postawa, hart ducha i patriotyzm żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza są dla nas wielką inspiracją, przypominając, że służba Ojczyźnie wymaga odpowiedzialności, oddania i gotowości do poświęceń – nawet z ofiarą krwi własnej i życia włącznie.” Generał, podczas przemówienia, skierował także słowa do zgromadzonych przedstawicieli władz samorządowych, młodzieży, mieszkańców miasta i powiatu – „Dzisiejsza obecność Państwa tutaj (...) jest świadectwem, że pamięć o historii jest wciąż żywa. Widzimy to szczególnie w działalności Szkoły noszącej imię Korpusu Ochrony Pogranicza, której uczniowie z dumą noszą dziedzictwo tej elitarnej formacji. Dzięki Waszemu zaangażowaniu - patriotyzm jest przenoszony i wszczepiany w serca młodego pokolenia, a historia nie pozostaje jedynie zapisem w podręcznikach, lecz staje się żywym fundamentem polskiej tożsamości narodowej. Za to zaangażowanie pragnę Wam z całego serca podziękować.”

Dalsza część uroczystości miała miejsce na placu apelowym w Zespole Szkół im. KOP. To tu, przy pomniku „Żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza – Obrońców Polskich Granic 1924–1939” odbyła się uroczysta zbiórka ze złożeniem przez organizatorów obchodów wiązanek kwiatów pod pomnikiem.

W ramach 86. obchodów odbył się Piknik Mundurowy w Zespole Szkół imienia Korpusu Ochrony Pogranicza. Towarzyszyły mu liczne stoiska promocyjne Straży Granicznej, Policji i Straży Pożarnej. Nie zabrakło również grochówki żołnierskiej, a także meczu piłkarskiego o Puchar Komendanta Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Tegoroczne uroczystości uwieńczył koncert w sali widowiskowej naszej patronackiej szkoły w Szydłowcu - Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej pod batutą ppłk. SG Leszka Mieczkowskiego.

***

7 i 8 września 1939 roku oddziały rezerwowej 36 Dywizji Piechoty, złożonej z żołnierzy 163 pułku piechoty z Brygady „Podole” Korpusu Ochrony Pogranicza, 165 pułku piechoty i batalion żołnierzy z rozbitej 7 Dywizji Piechoty i 7 Pułku Artylerii Lekkiej zaatakowały ciągnące w kierunku Iłży zgrupowanie 1 Dywizji Lekkiej Wermachtu. Starcia oddziałów polskich z niemieckimi były krwawe – Polacy rozgromili niemiecki zagon pancerny, zniszczyli 52 samochody pancerne i 7 czołgów, zabijając 232 żołnierzy niemieckich. W dwudniowych walkach poległo 124 polskich żołnierzy, pochowani są na szydłowieckim cmentarzu parafialnym.

zdjęcia Piotr Niemiec